Sặc sữa là một hiện tượng rất nguy hiểm và thường gặp ở trẻ sơ sinh. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng của trẻ. Chính vì vậy, việc trang bị kiến thức về cách phòng ngừa và xử lý tình huống này là vô cùng cần thiết đối với các bậc cha mẹ cũng như những người chăm sóc trẻ nhỏ.
Sặc sữa là gì?
Sặc sữa xảy ra khi trẻ hít sữa vào đường hô hấp, khiến sữa đi vào khí quản, phế quản hoặc thậm chí đến phế nang. Tình trạng này gây cản trở quá trình hô hấp bình thường của trẻ, làm tắc nghẽn đường thở và ngăn cản sự trao đổi khí giữa phế nang và mao mạch. Khi đường hô hấp bị tắc, trẻ có thể không nhận đủ oxy, dẫn đến tình trạng thiếu oxy vô cùng nguy hiểm.
Dấu hiệu trẻ bị sặc sữa
Khi trẻ bị sặc sữa, có thể dễ dàng nhận ra qua một số dấu hiệu cụ thể. Thường thấy trẻ đang bú hoặc sau khi ăn xong, đột ngột ho sặc sụa, mặt tím tái, thở khó khăn và có thể dần lịm đi. Một dấu hiệu khác là sữa có thể trào ngược qua mũi và miệng của trẻ. Khi này, trẻ thường tỏ ra hoảng sợ, da chuyển sang màu xanh tái, và trong những trường hợp nặng có thể xuất hiện tình trạng mềm nhũn hoặc co cứng người. Đặc biệt, khi bị sặc sữa nghiêm trọng, trẻ có thể ngừng thở hoàn toàn, đòi hỏi sự can thiệp nhanh chóng.
Cách xử lý khi con trẻ bị sặc sữa
Khi trẻ sơ sinh gặp phải tình trạng sặc sữa, việc xử lý kịp thời là yếu tố quyết định để ngăn chặn những biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là hướng dẫn các bước cụ thể để xử lý tình huống sặc sữa ở trẻ:
Bước 1: Vỗ lưng
Đầu tiên, cần nhanh chóng đặt trẻ nằm sấp, đầu thấp hơn cơ thể. Hãy đỡ đầu trẻ, đồng thời giữ cho mặt trẻ nghiêng sang một bên. Sau đó, thực hiện động tác vỗ liên tiếp 5 cái mạnh và dứt khoát vào giữa hai bả vai của trẻ, hướng vỗ từ dưới lên và ra trước. Mục đích của việc này là tạo áp lực để đẩy sữa ra khỏi đường hô hấp. Sau khi hoàn thành, hãy nhẹ nhàng lật trẻ lại để kiểm tra xem trẻ đã thở bình thường chưa và da có trở lại màu hồng hay không. Nếu tình trạng của trẻ chưa cải thiện, cần tiếp tục thực hiện bước tiếp theo là ấn ngực.
Bước 2: Ấn ngực
Tiếp tục đặt trẻ ở tư thế ngửa, và dùng ngón trỏ và ngón giữa của bàn tay (thường là tay trái) để ấn vào vùng giữa ngực trẻ. Vị trí chính xác là 1/3 dưới xương ức, ngay dưới đường nối hai núm vú của trẻ. Khi ấn, hãy giữ tốc độ khoảng 1 lần mỗi giây, và thực hiện liên tiếp 5 lần. Động tác này cần thực hiện dứt khoát, đủ mạnh để tạo áp lực giúp khôi phục quá trình hô hấp.
Bước 3: Đánh giá và tiếp tục xử lý
Sau khi hoàn thành việc vỗ lưng và ấn ngực, cần kiểm tra lại dấu hiệu hồi phục của trẻ. Nếu trẻ vẫn chưa thở được, cần tiếp tục lặp lại quy trình này từ 6 đến 10 lần cho đến khi trẻ bắt đầu thở lại và da trở nên hồng hào hơn.
Bước 4: Thông thoáng đường thở
Trong quá trình thực hiện các bước trên, cần chú ý làm sạch đường thở của trẻ. Nếu có sẵn dụng cụ hút, hãy sử dụng để hút dịch từ miệng trước, sau đó hút dịch từ mũi của trẻ. Trong trường hợp không có dụng cụ, người cấp cứu có thể dùng miệng để hút dịch nhanh chóng. Khi trẻ đã hồi phục, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra và theo dõi.
Cách phòng ngừa sặc sữa ở con trẻ sơ sinh
Phòng bệnh hơn chữa bệnh, do đó, để tránh nguy cơ trẻ bị sặc sữa, các bậc phụ huynh cần lưu ý một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:
Tránh cho trẻ ăn khi khóc hoặc ho
Không nên cho trẻ bú khi trẻ đang khóc, ho hoặc trong trạng thái không yên tĩnh. Việc trẻ vừa khóc vừa ăn hoặc bú trong lúc chơi đùa có thể dễ dẫn đến tình trạng sữa bị hít vào đường thở, gây sặc.
Không để trẻ ngậm vú khi ngủ
Khi trẻ ngủ, không nên để trẻ tiếp tục ngậm vú sữa. Nếu trẻ thở mạnh, sữa có thể tràn vào đường thở và dẫn đến tình trạng sặc sữa.
Điều chỉnh dòng sữa khi cho bú
Nếu sữa mẹ quá nhiều, nên kẹp nhẹ đầu ti để kiểm soát dòng chảy, tránh làm trẻ bị ngợp khi bú. Trong trường hợp sử dụng bình sữa, hãy chọn núm vú có lỗ thông phù hợp với độ tuổi của trẻ, tránh đổ sữa quá nhanh vào miệng trẻ.
Tư thế cho trẻ bú
Khi cho trẻ bú, nên để trẻ ở tư thế nghiêng hoặc thẳng đứng, đầu hơi cao hơn thân mình để hạn chế nguy cơ sặc sữa. Không nên để trẻ bú trong tư thế nằm ngang hoàn toàn.
Quan sát trẻ khi bú
Cha mẹ cần quan sát kỹ khi cho trẻ bú, nếu thấy trẻ có biểu hiện thở mạnh hoặc ho, cần dừng lại và kiểm tra ngay lập tức.
Việc phòng ngừa và xử lý sặc sữa là điều hết sức quan trọng trong quá trình chăm sóc trẻ sơ sinh. Bằng cách nắm vững các kỹ năng cần thiết, cha mẹ và người chăm sóc có thể ngăn ngừa hiệu quả những tình huống nguy hiểm, đồng thời bảo vệ sức khỏe và sự an toàn cho trẻ.